Viên đá cổ nhất Việt Nam có niên đại 2,936 tỷ năm
The oldest rock in Vietnam: 2,936 billion years ago
Liên đại Hỏa thành (Haden) của Trái Đất trôi qua không để lại chút chứng liệu vật chất nào về thời kỳ bí ẩn sơ khai của lịch sử Trái Đất. Những mẫu đá đầu tiên được cho rằng thuộc về vỏ Trái Đất có tuổi 3,8 tỷ năm được các nhà khoa học thu thập ở Australia và Canada thuộc về liên đại Arkei (Thái Cổ) bắt đầu từ khoảng 4 tỷ năm trước.
Còn ở Việt Nam, những tài liệu địa chất của suốt 100 năm nghiên cứu đã khoanh được hai vùng có khả năng chứa những loại đá cổ nhất có tuổi Arkei (Thái cổ), đó là địa khối Kontum ở Tây Nguyên và dãy núi Con Voi ở Tây Bắc Bộ. Nhưng cụ thể loại đá nào, tại vùng nào…. thì lại là câu hỏi không dễ trả lời. Và công việc tìm kiếm đó được ví như “mò kim đáy biển”.
Rồi vào một ngày đẹp trời của năm 2001, PGS. TS. Trần Ngọc Nam, nguyên Chủ nhiệm khoa Địa lí – Địa chất của Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế, đã có cơ may đến được khu vực thác nước Hưng Khánh, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái thuộc dãy núi Con Voi để tiến hành thu thập mẫu. Chính những tinh thể zircon lấy trong tầng đá Orthogneis ở địa điểm trên đã được ông mang sang phòng thí nghiệm hiện đại ở Nhật Bản để xác định tuổi tuyệt đối bằng phương pháp phân tích đồng vị U/Pb. Kết quả phân tích cho biết đá ở đó có niên đại 2,936 tỷ năm, thuộc đại Mesoarkei – tuổi đá cổ nhất trên lãnh thổ Việt Nam hiện nay.
Khối đá nằm trước mắt chúng ta hôm nay đã được mang về từ thác nước Hưng Khánh kể trên. Nó đã trải qua nhiều chu kỳ kiến tạo, nhiều pha tạo núi lớn nhỏ. Nó từng là “chứng nhân” của lịch sử phát triển sinh giới, từ những sinh vật đơn bào kích thước hiển vi ban đầu, đến những con thú khổng lồ từng làm mưa làm gió trên hành tinh trong suốt lịch sử dài lâu gần 3 tỉ năm của đất nước hình chữ S hôm nay.
The oldest rock in Vietnam – Found in: Yen Bai province
The Hadean eon passed without leaving any physical evidence of this mysterious early period of the Earth’s history. The first reliable rock samples belonging to the Earth’s crust are 3,8 billion years old in the Archean era, collected by scientists in Australia and Canada.
In Vietnam, the geological documents throughout 100 years of research have identified two regions that are likely to contain the oldest rocks of Arkei age, which are the Kontum block in the Central Highlands and the Con Voi mountain range in the Northwest. But exactly what kind of rock and in what region? It is a question that is not easy to answer. And that search was like “find a needle in a haystack”.
Then on a beautiful day in 2001, Assoc. Dr. Tran Ngoc Nam, former Dean of the Department of Geography – Geology of the University of Science, Hue University, had the opportunity to visit Hung Khanh waterfall, Tran Yen district, Yen Bai province in the Con Voi mountain range for specimen collection. It was the zircon crystals taken from the orthogneiss in Yen Bai that were brought to a modern laboratory in Japan to determine the absolute age by U/Pb isotope analysis. The analysis results show that the rocks are 2,936 billion years old, belonging to the Mesoarkei era – the oldest rock age in the territory of Vietnam today.
The rock in front of our eyes today was brought back from the Hung Khanh waterfall mentioned above. It has undergone many tectonic cycles, many large and small mountain formation phases. It has been a “witness” of Earth history, from the first microscopic single-celled organisms, to the giant beasts that have stormed the planet throughout its long history of nearly 3 years billion years of the S-shaped country.
Bảo tàng Hóa thạch Hà Nội
Hanoi Fossil Museum
